Üstbiliş, bir bireyin kendi düşünce süreçlerine ilişkin farkındalığını ve anlayışını ifade eder. Genellikle “düşünme hakkında düşünme” olarak tanımlanır. Üstbiliş, insanların bilişsel stratejilerini izlemelerine, değerlendirmelerine ve ayarlamalarına olanak tanıdığı için öğrenme, problem çözme ve karar verme süreçlerinde çok önemli bir rol oynar.
Örneğin, bir sınava çalışırken, üstbiliş kullanan bir öğrenci mevcut çalışma yönteminin etkili olmadığını fark edebilir ve bilgi kartları kullanmak veya bir çalışma grubu oluşturmak gibi farklı bir yaklaşım denemeye karar verebilir.
Psikolog David Perkins tarafından yapılan ünlü bir çalışmada, üstbilişsel farkındalığı daha yüksek olan bireylerin problem çözme görevlerinde daha iyi performans gösterdikleri bulunmuştur. Bu araştırma, üstbilişin hayatın çeşitli yönlerinde başarı için gerekli bir beceri olabileceğini göstermektedir.
Ayrıca bakınız: Bilişsel psikoloji, Öz düzenleme, Öğrenme stratejileri
(ing. metacognition)