Anksiyete zihinsel bir sağlık durumudur, bu yüzden fiziksel olarak değil, zihinsel veya duygusal semptomları içerdiğini varsaymak mantıklı görünebilir. Ancak anksiyete sıklıkla somatik semptomları veya vücutta hissedilen semptomları da içerir. Aslında, bazı insanlar duygusal olanlardan daha fazla fiziksel semptom yaşayabilir. Anksiyete hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için önce “Anksiyet Nedir?” adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kendini gergin hisseden herkes, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok yaygın fiziksel semptomu söyleyebilir:
- Titreme
- Kızarmış cilt
- Artan terleme
- Mide bulantısı
- Atan kalp
Ancak panik, fobi, genel anksiyete veya sosyal anksiyete gibi kronik anksiyete sorunları yaşayan insanlar, gergin hissetmek için bir nedenleri olmasa bile daha kalıcı semptomlar yaşamaya başlayabilirler.
Bu semptomlar ciddi sağlık durumlarına benzeyebilir ve bazı insanlar bunların anksiyete kaynaklı olduğunu anlamayabilir. Bunun yerine kalp rahatsızlığı, kronik migren veya diğer sağlık sorunları yaşadıklarını düşünebilirler. Buna göre, bu fiziksel semptomlar sadece sıkıntıya neden olmakla kalmaz, aynı zamanda semptomların gerçek nedeni etrafında uzun süreli karışıklığa ve strese de sebep olurlar.
Anksiyetenin vücut üzerindeki fiziksel etkileri hakkında daha fazla bilgi edinmek, anksiyetenin fiziksel semptomlarla uğraşan insanlar için daha tanınabilir olmasına yardımcı olabilir.
YEDİ FİZİKSEL KAYGI SEMPTOMU
Anksiyete bol miktarda fiziksel şikayete neden olabilir, bu nedenle anksiyete ile yaşayan insanlar zihinsel sağlık semptomlarına ek olarak aşağıdaki fiziksel belirtileri fark edebilirler.
1. Kaygı ve baş dönmesi
Baş dönmesi genellikle kaygı belirtisi olarak ortaya çıkar. Şunları hissedebilirsiniz:
Dengede durmakta zorluk, özellikle kalabalık veya açık alanlarda
Sanki bir yandan diğer yana dönüyor ya da sallanıyormuşsunuz gibi
Anksiyete ve baş dönmesi arasındaki ilişki her iki yönlü ilerleyebilir ve paradoksal bir döngü oluşturabilir. Halka açık bir yerde dengesini kaybetme, düşme veya kontrolü kaybetme konusunda endişe duyan insanlar, baş dönmesi hissettiklerinde daha da stres yapabilir ve bir semptom diğerini tetikleyebilir.
Nörolojik Fizik Tedavi Akademisi’nde yapılan araştırma, bunun, ortamınızdaki hareket duyumlarını ve vücudunuzun pozisyonunu düzenlemeye yardımcı olan vestibüler sistem, duygusal deneyimleri düzenlemeye yardımcı olan limbik sistemle etkileşime girdiğinde gerçekleştiğini göstermektedir.
Bu korkular, fiziksel aktivite, kaygı veya stresi tetikleyecek deneyimler de dahil olmak üzere semptomlardan birine veya her ikisine neden olabilecek aktivitelerden kaçınarak başediyorlarmış gibi düşünmelerini sağlayabilirler. Bu durum zaman içerisinde düşük yaşam kalitesine sebep olacaktır.
2. Anksiyete ve göğüs ağrısı
Göğüs ağrısı, özellikle ağrı kalp atış hızında ve nefes darlığında hızlı bir artışla eşlik ettiğinde, genellikle büyük endişeye neden olan bir belirtidir. Bu semptomlar, elbette, kalp krizi de olabilir, bu nedenle göğüs ağrısı yaşayan birçok insan semptomlarının yaşamı tehdit ettiğinden endişe duyar. Acil tıbbi yardım ararken, ağrıları ve kalp çarpıntıları için tıbbi bir açıklama olmadığında sinirli ve sıkıntılı hissedebilirler.
Yapılan bir araştırmada göğüs ağrısı bildiren 151 hastanın, yüzde 59’unda anksiyete belirtileri vardı. 2006’da yapılan araştırmalar göğüs ağrısı için acil bakım arayan kişilerin kardiyolojik bir durumdan endişe duyduklarını ortaya koymaktadır. Özellikle panik ataklar, yaklaşmakta olan bir kalp kriziyle birçok benzerliği gösterebilir.
Bununla birlikte, kalp krizi geçiren biri büyük olasılıkla çeneye veya sol kola yayılabilecek sıkıcı bir ağrı yaşayacaktır. Kadınlar sıklıkla sırtlarında veya omuzlarında ağrı hissederler.
3. Anksiyete ve baş ağrısı
Uzmanlar anksiyetenin hem gerilim baş ağrıları hem de migren ile bağlantılı olduğunu düşünüyor. Baş ağrıları, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok nedenden dolayı kaygı belirtisi olarak gelişebilir:
Uyku bozuklukları. Uykusuzluk ve diğer uyku sorunları da genellikle kaygı ile ortaya çıkar, bu nedenle kaygı ile yaşayan birçok insan yeterli uyku alamaz. Yetersiz veya bozulmuş uyku migreni tetikleyebilir.
Düşük serotonin. Bazı araştırmalar, serotoninin duygusal sağlığın düzenlenmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Düşük serotonin seviyeleri, anksiyete dahil olmak üzere zihinsel sağlık semptomlarına katkıda bulunabilir. Serotonin seviyelerinde hızlı bir düşüş, kan damarlarınızı daraltabilir ve bu da baş ağrısına yol açabilir.
Genel stres. Stres, özellikle bunalmış hissettiğinizde ve nasıl başa çıkacağınızdan emin olmadığınız zaman endişeye katkıda bulunabilir. Hem stres hem de anksiyete kasların tekrar tekrar gerilmesine neden olabilir ve kalan kas gerginliği genellikle baş ağrısına yol açar. Ancak stresin migreni tetiklediği de bilinmektedir.
4. Kaygı ve sindirim sorunları

Kalıcı bağırsak sıkıntıları genellikle anksiyetenin fiziksel bir belirtisi olarak ortaya çıkar. Tıbbi araştırmalar bunun beyin ve bağırsak arasındaki bağlantıdan kaynaklandığını göstermektedir. Bağırsak ve beyin tarafından paylaşılan sinirler birbirleriyle etkileşebilir ve normal vücut süreçleri üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir.
Çoğu insan, bir şey hakkında endişelendiğinde mide “kelebekleri” veya mide bulantısı yaşadı. Ancak kronik anksiyete ile yaşayan insanlar aşağıdaki gibi daha ciddi sorunları da yaşayabilir:
- Kronik mide ağrısı veya kramp
- İshal veya kusma
- Kabızlık
- İştah değişiklikleri
- Ülser
- Bozulmuş irritabl bağırsak sendromu (IBS)
Toplumda kusma veya ishal gibi şeyleri deneyimlemeyle ilgili endişeler, endişe ve duygusal sıkıntıya katkıda bulunabilir. Uzun süreli sindirim sıkıntıları, bazı insanların genellikle potansiyelinde çalışmasını zorlaştırabilir ve bu da yaşam kaliteleri için önemli olumsuz sonuçlara yol açabilir.
5. Anksiyete ve solunum güçlüğü
Birçok kişi kaygılı hissederken solunum problemleri yaşar. Solunum problemleri hiperventilasyondan veya çok hızlı nefes almadan boğulma veya nefes çekememe hissine kadar değişebilir.
Bu belirtiler tipik olarak devam etmez. Genellikle bir durum hakkında gerildiğinde veya bir korku ya da öfke içerdiğinde ortaya çıkarlar. Panik atak genellikle boğulma hissi içerir ve nefes alamıyormuşsunuz gibi hissetmek sık görülür. Bu duygular çok korkutucu olabilir ve genellikle kaygının duygusal semptomlarını kötüleştirir.
6. Kaygı ve uyuşma
Uyuşma veya karıncalanma ayrıca fiziksel bir kaygı belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Endişeli insanlar, genellikle diken ve iğne batması olarak tanımlanan bu hissi ellerde, kollarda, bacaklarda veya ayaklarda yaşama eğilimindedir.
Uzmanlar, bunun bedensel uyarılmaya yanıt olarak gerçekleştiğine inanıyorlar. Kaygı belirtileri, vücut kendini tehdit altında hissettiğinde gelişir. Algılanan bu tehdide yanıt olarak, vücut kan gibi kaynaklarını ekstra sayılabilecek organlardan uzağa ve kalp gibi daha önemli organlara yönlendirir.
Hiperventilasyon da uyuşukluğa ve karıncalanmaya katkıda bulunabilir. Hiperventilasyon yaptığınızda, kanınızda aşırı oksijen bulunur. Bu fazla oksijen vücudun tipik süreçleri sürdürmek için yeterli karbondioksite sahip olmadığı anlamına gelir. Sonuç olarak, kan damarları daralır ve kan eller ve ayaklar gibi vücudun daha az gerekli gördüğü alanlara akmaz. Bu karbondioksit eksikliğine yanıt olarak baş ağrısı, artmış kalp hızı ve baş dönmesi gibi diğer semptomlar da ortaya çıkabilir.
7. Anksiyete ve kronik ağrı
Kronik ağrı ile anksiyete arasındaki bağlantıyı destekleyen birçok bilimsel kanıt vardır.
2013 yılında yapılan bir araştırmanın sonuçları, kronik ağrı ile yaşayan 250 kişiden yüzde 45’inde en az bir tür kaygı belirtisi olduğunu buldu. Anksiyetesi olan kronik ağrı hastaları, anksiyete belirtileri olmayanlara göre daha fazla ağrı ve daha düşük yaşam kalitesi yaşama eğilimindedir.
Hem kronik ağrı hem de anksiyetesi olan insanlar genellikle ağrıya karşı daha düşük bir toleransa sahiptir ve üzücü bir semptom döngüsünde sıkışıp kalırlar.
Sürekli acı çeken insanlar:
Daha fazla acı yaşama konusunda sıkıntılı ve endişeli hissedin
Anksiyete semptomlarını hafifletebilecek aktivitelerden kaçının çünkü ağrı hareket etmeyi zorlaştırır.
Ağrıdan kaynaklanan sorumluluklarla ilgilenme yetenekleri konusunda endişeli olun
Uzun süreli kronik ağrı da depresyonla bağlantılıdır. Anksiyete ve kronik ağrı ile yaşayan insanların da depresyon belirtileri göstermesi nadir değildir.
KAYGININ UZUN SÜRELİ ETKİLERİ
Kaygı belirtileri gelişir, çünkü vücut yanlışlıkla ciddi bir tehditle karşı karşıya olduğuna inanır. Fiziksel ve duygusal belirtiler, “savaş ya da kaç” yanıtı olarak bilinen bedensel değişikliklerden kaynaklanır. Vücut bu moda girdiğinde, hormonlar kan dolaşımına normalden daha yüksek seviyelerde girer ve bu bilinen kaygı semptomlarını tetikler.
Bu nedenle, kaygı önemli bir amaca hizmet etse de – bedeni çevredeki tehditlerle yüzleşmeye hazırlamak – kaygı vücudu çok sık dövüş veya kaçış moduna gönderdiğinde veya vücut bir savaş veya kaçış modunda kaldığında sorunlar gelişebilir. Anksiyete belirtileri ile başa çıkmada sorun yaşadığınızda uzun sürebilir.
Tıbbi araştırmalar, uzun süreli anksiyete ve aşağıdaki durumlar arasındaki bağlantıları öneren kanıtlar bulmuştur:
- Kalp krizi ve diğer kardiyovasküler sorunlar
- Yüksek tansiyon
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve diğer solunum sorunları
Özetle, kaygısı olan insanlar, özellikle tedavi edilmemiş kaygı, sadece ani fiziksel ve duygusal kaygı belirtileri yaşamazlar. Ayrıca, zaman içinde genel sağlıkta bir düşüş görebilirler.
TEDAVİ KAYGININ FİZİKSEL ETKİLERİ İLE YARDIMCI OLABİLİR Mİ?
Terapi kaygının duygusal etkilerini ele almaya yardımcı olabileceği gibi, insanların anksiyete kaynaklı fiziksel (somatik) semptomları yönetmesine de yardımcı olacaktır. Anksiyetenin nedenlerini ve tetikleyicilerini ele almak genellikle fiziksel veya zihinsel tüm semptomların iyileşmesini sağlayacaktır.
Fiziksel anksiyete belirtileri yaşayan insanlar tipik olarak, anksiyetenin olası nedenlerini veya tetikleyicilerini belirlemelerine ve ele almasına yardımcı olan bir terapistle çalışacaktır. Bilişsel davranışçı terapi (CBT) veya maruz kalma terapisi de dahil olmak üzere spesifik terapi türleri, insanların andaki endişeyi ele almayı ve günlük yaşamdaki kaygıyı azaltmanın potansiyel yöntemlerini öğrenmelerine yardımcı olabilir.
Ancak terapistler, fiziksel semptomları ele almanın belirli yolları hakkında da rehberlik edebilirler. Bunlar şunları içerebilir:
Hiperventilasyon ile başa çıkmak için nefes egzersizleri
Ağrı veya baş ağrılarını yönetmek için baş etme becerileri ve yaşam tarzı ilaçları
Kas gerginliğini ve ağrıyı azaltmak için rahatlama teknikleri
Stresi daha iyi yönetmek ve çeşitli fiziksel semptomların gelişmesini önlemeye yardımcı olacak ipuçları
Birçok fiziksel kaygı belirtisi ciddi sağlık durumlarının semptomlarına benzediğinden, özellikle semptomlara neyin neden olduğu konusunda herhangi bir şüpheniz varsa, herhangi bir fiziksel semptom hakkında herhangi bir doktora konuşmak her zaman akıllıca (ve şiddetle tavsiye edilir).
Bu özellikle göğüs ağrısı için önemlidir. Göğüs ağrısı, kalp krizi sırasında olduğu kadar panik atak sırasında da ortaya çıktığı için, ağrı endişesine neden olduğunu düşündüğünüzde bile bir tıp uzmanıyla konuşmak en iyisidir. Bir kalp krizi veya benzeri sorunları ortadan kaldırdıktan sonra, bir terapistle konuşmak bir sonraki adımda yardımcı olabilir.
- Anxiety and physical illness. (2018, May 9). Harvard Women’s Health Watch. Retrieved from https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/anxiety_and_physical_illness
- Calm your anxious heart. (2019, October 1). Harvard Health Publishing. Retrieved from https://www.health.harvard.edu/heart-health/calm-your-anxious-heart
- Chronic pain. (2016). Anxiety and Depression Association of America. Retrieved from https://adaa.org/understanding-anxiety/related-illnesses/other-related-conditions/chronic-pain
- Chronic pain sufferers likely to have anxiety. (2013, May 8). Health Behavior News Service. Retrieved from https://www.sciencedaily.com/releases/2013/05/130508213112.htm
- Demiryoguran, N. S., Karcioglu, O., Topacoglu, H., Kiyan, S., Ozbay, D., Onur, E., Korkmaz, T., & Demir, O. F. (2006). Anxiety disorder in patients with non-specific chest pain in the emergency setting. Emergency Medicine Journal, 23(2), 99–102. doi: 10.1136/emj.2005.025163
- Goodman, K. (n.d.). How to calm an anxious stomach: The gut-brain connection. Anxiety and Depression Association of America. Retrieved from https://adaa.org/learn-from-us/from-the-experts/blog-posts/consumer/how-calm-anxious-stomach-brain-gut-connection
- Komaroff, A. L. (n.d.). The gut-brain connection. Healthbeat. Retrieved from https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/the-gut-brain-connection
- Marksberry, K. (2012, August 10). Take a deep breath. The American Institute of Stress. Retrieved from https://www.stress.org/take-a-deep-breath
- Morris, L. O. (2015). Dizziness related to anxiety and stress. Retrieved from http://neuropt.org/docs/default-source/vsig-english-pt-fact-sheets/anxiety-and-stress-dizziness4ca035a5390366a68a96ff00001fc240.pdf?sfvrsn=80a35343_0
- Peres, M., Mercante, J., Tobo, P. R., Kamei, H., & Bigal, M. E. (2017). Anxiety and depression symptoms and migraine: A symptom-based approach research. The Journal of Headache and Pain, 18(1), 37. doi: 10.1186/s10194-017-0742-1
- Rajagopalan, A., Jinu, K. V., Sailesh, K. S., Mishra, S., Reddy, U. K., & Mukkadan, J. K. (2017). Understanding the links between vestibular and limbic systems regulating emotions. Journal of Natural Science, Biology, and Medicine, 8(1), 11–15. doi: 10.4103/0976-9668.198350
- Raymond, V. (2018, February 23). Is your chest pain a heart attack or anxiety? Right as Rain by UW Medicine. Retrieved from https://rightasrain.uwmedicine.org/well/health/your-chest-pain-heart-attack-or-anxiety
- Schwarz, J., Prashad, A., & Winchester, D. E. (2015). Prevalence and implications of severe anxiety in a prospective cohort of acute chest pain patients. Critical Pathways in Cardiology, 14(1), 44–47. doi: 10.1097/HPC.0000000000000038
- Woo, A. K. (2010). Depression and anxiety in pain. British Journal of Pain, 4(1), 8–12. doi: 10.1177/204946371000400103
- Yoder, W. M. (2018, October 27). Anxiety and numbness—A typical reaction. Calm Clinic. Retrieved from https://www.calmclinic.com/anxiety/symptoms/numbness
- Zaccaro, A., Piarulli, A., Laurino, M., Garbella, E., Menicucci, D., Neri, B., & Gemignani, A. (2018, September 7). How breath-control can change your life: A systematic review on psycho-physiological correlates of slow breathing. Frontiers in Human Neuroscience, 12, 353. doi: 10.3389/fnhum.2018.00353