Kişilik psikolojisi, davranış, düşünce ve duygulardaki bireysel farklılıkların incelenmesine odaklanan psikolojinin bir alt alanıdır. Bu farklılıkların nasıl ortaya çıktığını, geliştiğini ve bir kişinin yaşam deneyimlerini nasıl etkilediğini anlamayı amaçlar. Kişilik psikologları, kalıpları belirlemek ve insan davranışını daha iyi anlamak için kişiliğin özellikler, güdüler ve bilişsel süreçler gibi çeşitli yönlerini inceler.
Kişilik psikolojisinde yaygın olarak bilinen bir teori, kişiliği beş geniş boyut kullanarak tanımlayan Beş Faktör Modeli’dir (Büyük Beş olarak da bilinir): açıklık, vicdanlılık, dışadönüklük, uyumluluk ve nevrotiklik. Bu boyutlar, bir bireyin davranışsal eğilimlerini ve farklı durumlara verdiği tepkileri sınıflandırmaya ve tahmin etmeye yardımcı olur.
Vaka Çalışması: Kişilik psikolojisinde ünlü bir vaka çalışması Lewis Terman tarafından yürütülen boylamsal araştırmadır. Terman’ın çalışması, bir grup üstün yetenekli çocuğu yetişkinliklerine kadar takip ederek entelektüel yeteneklerinin ve kişiliklerinin yaşam sonuçlarını nasıl etkilediğini incelemiştir. Çalışma, kişilik özelliklerinin bireyin başarı ve mutluluğunu şekillendirmedeki rolüne ilişkin değerli bilgiler sağlamıştır.
Bir çiçek için koku neyse, bir insan için de kişilik odur.” – Charles M. Schwab
Ayrıca bakınız: özellik teorisi, Beş Faktör Modeli, kişilik değerlendirmesi, mizaç
(İng. personality pscyhology)