Kristalize zeka, bir bireyin yaşamı boyunca deneyim ve öğrenme yoluyla edindiği bilgi ve becerileri ifade eder. Bir kişinin daha önce öğrendiği bilgileri hatırlama ve uygulama becerisinin yanı sıra sözel ve sayısal yeteneklerini de kapsar. Kristalize zeka genellikle yaşla birlikte artar ve eğitim ve deneyim yoluyla geliştirilen genel bilgi, kelime dağarcığı ve problem çözme becerileriyle ilişkilidir.
Örneğin, yüksek kristalize zekaya sahip bir kişi, geniş bir kelime dağarcığına ve çeşitli konular hakkında bilgiye sahip olduğu için bulmaca çözme konusunda özellikle yetenekli olabilir. Buna karşılık, daha düşük kristalize zekaya sahip başka bir birey doğru kelimeleri bulmakta veya belirli gerçekleri hatırlamakta zorlanabilir.
Kristalize zekanın, soyut düşünme, yeni problemleri çözme ve yeni durumlara uyum sağlama becerisini ifade eden akışkan zekadan farklı olduğunu belirtmek önemlidir. Kristalize zeka birikmiş bilgiye dayanırken, akışkan zeka ham bilişsel işlem gücüyle daha yakından ilişkilidir.
Ayrıca bakınız: Akışkan Zeka, Zeka Katsayısı (IQ), Bilişsel Gelişim
(İng. Crystallized Intelligence)