Uyaran, bir organizmada bir tepkiyi veya yanıtı tetikleyen herhangi bir olay, nesne veya durumdur. Psikolojide uyaranlar harici (çevreden gelen duyusal girdi) veya dahili (düşünceler, duygular veya fizyolojik değişiklikler) olabilir. Algı, öğrenme ve hafıza gibi çeşitli psikolojik süreçlerde kritik bir rol oynarlar.
Örneğin, yüksek bir ses bir kişinin şaşkınlıkla sıçramasına neden olabilir. Bu durumda yüksek ses, irkilme tepkisini tetikleyen harici bir uyarıcı görevi görür. Benzer şekilde, taze pişmiş kurabiye kokusu nostalji duygularını uyandırabilir ve çocukluk deneyimlerinin anılarını tetikleyen bir uyaran görevi görebilir.
Uyaranlar, Ivan Pavlov tarafından keşfedilen bir öğrenme süreci olan klasik koşullanmada da önemlidir. Pavlov, ünlü deneyinde bir zil (nötr uyarıcı) ve yiyecek (koşulsuz uyarıcı) kullanarak bir köpeği zili duyduğunda salya salgılamaya (koşullu tepki) şartlandırmıştır. Tekrarlanan eşleştirmeler sayesinde köpek, zili yiyecekle ilişkilendirmeyi öğrenmiş ve uyaranların davranışı şekillendirmedeki gücünü göstermiştir.
Ayrıca bakınız: tepki, algı, klasik koşullanma, Pavlov
(ing.) stimulus