(ing. independent variable) Bir deney içerisinde değişim oranı deney sahibine ait olabilecek değişkendir. Örneğin “Sigara kansere neden olur.” önermesindeki sigara bağımsız iken kanser olma oranı sigara bağımlı olduğundan dolayı bağımlı değişkendir.
Bağımsız değişken, araştırma ve deneylerde, bağımlı değişken üzerindeki etkilerini incelemek için araştırmacı tarafından manipüle edilen veya kontrol edilen faktörü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bağımlı değişkende değişikliklere neden olduğu varsayılan değişkendir. Bağımsız değişkeni ayarlayarak, araştırmacılar iki değişken arasında bir ilişki olup olmadığını gözlemleyebilir ve neden-sonuç ilişkisini belirleyebilirler.
Örneğin, egzersizin ruh hali üzerindeki etkisini araştıran bir çalışmada, egzersiz miktarı (örneğin, günde 30 dakika, 60 dakika veya 90 dakika) bağımsız değişken olacaktır, çünkü araştırmacı bu faktörü ruh hali (bağımlı değişken) üzerindeki etkilerini gözlemlemek için manipüle eder.
Ayrıca bkz: Bağımlı değişken, Deneysel tasarım, Kontrol grubu
(eng. Bağımsız değişken)