Bu yazı Robert Myers, PhD tarafından kaleme alınmıştır.
Psk. Dan. Yaren Özdeş tarafından çevrilmiştir.
Farklı ebeveynlik stilleri olduğunu biliyor muydunuz? Size has stiliniz genellikle kendi kişisel mizacınızın yanı sıra, yetiştirildiğiniz stilden de etkilenir. Kendi stilinizi daha iyi anladığınızda, çocuğunuzun mizacına ve ihtiyaçlarına nasıl uyarlanacağı konusunda daha iyi seçimler yapabilirsiniz.
Psikologlar dört ana tarz tanımlar. Biz üçüne bir göz atacağız, dördüncüsü ise “ihmalkar” ebeveynlik stilidir ve bu da genellikle ihmal ve red anlamına gelir. (“İhmalkar”, işlevsiz ve yaygın olmayan aşırı bir ebeveynlik stilidir.)
Otoriter Ebeveynlik Stili
Bu ebeveynlik stilinin katı ve kontrol edici olduğu düşünülmektedir. Kendilerini otorite figürü olarak görür ve çocuklarının emirlerini sorgulamadan takip etmesini isterler. İtaat onlar için önemlidir ve çocuklarının sessiz ve uyumlu olmasını tercih ederler. Bu ebeveynlik tarzına sahip ebeveynler, uzlaşma veya işbirliği için fazla yer bırakmaz. Çocukların kararlara karşı çıkmalarına veya hoşnutsuzluklarını dile getirmelerine izin verilmez. Koydukları bir kuralı tartışmak yerine “Çünkü öyle dedim” diyebilirler. Bu ebeveynler, sevgi ve güven vermek konusunda genellikle duygusal veya fiziksel olarak kendilerini ifade etmekte zorlanırlar.
Yetkin Ebeveynlik Stili
Bu en ılımlı anne-baba yaklaşımıdır. Yetkin anne-babalar kurallar koyar ancak otoriter ebeveynden farklı olarak çocuğuna kuralların ne işe yaradığını anlatır, gerektiğinde çocuğu ile ortak bir anlaşma yaparak bu kuralları oluşturur ve gereksiz, mantıksız kurallar koymaz. Sınırlar koyarlar ve çocuklarının hatalarından öğrenmelerine izin verir. Bu ebeveynlerin çocukları bağımsız olmaya motive edilir. Olumlu pekiştirmeler genellikle çocuklara yaşam becerilerini öğretmeye yardımcı olmak için kullanılır. Bu ebeveynler duygusal ve fiziksel olarak kendilerini ifade edebilirler.
İzin Verici Ebeveynlik Stili
Bu ebeveynler genellikle hoşgörülüdür. Fiziksel ve duygusal olarak kendilerini ifade edebilirler. Bununla birlikte, çocukları üzerinde çok az kontrolleri vardır veya çocuklarını hiç kontrol etmezler. Çocuklarının kendi kurallarını ve beklentilerini oluşturmalarına izin verir. Çocuklarından talepte bulunmazlar ve onlara ceza vermezler. Kendinizi çocuğunuzun ebeveyninden ziyade arkadaşı olarak görüyorsanız, bu ebeveynlik stiline uygun olabilirsiniz.
Çalışmalar, yetkin stilin genellikle çocuklar için en iyisi olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, birçok ebeveynin iki stil arasında bir yerde olduğunu ve bir ebeveyn daha yetkin iken diğerinin izin verici olabileceğini veya birinin daha katı iken diğerinin daha anlayışlı olabileceğini söylemek daha adil olabilir.
Bir çocuğun iyiliği ve gelişimi için en kritik unsur, ebeveynlik stilinizin çocuğun mizacına uygun olup olmadığıdır. Örneğin, çok katı bir mizacı olan zorlu bir çocuk izin verici bir ebeveynle uymayabilir. Aynı şekilde, çok esnek bir çocuk otoriter bir ebeveynle zorlanabilir. Ebeveynlik stilinizi öğrenmek, tüm ailenizin iyiliği için en uygun kararları almanıza yardımcı olabilir.
Photo by Tatiana Syrikova from Pexels
