Haz ilkesi, psikanalitik teoride Sigmund Freud tarafından ortaya atılan temel bir kavramdır. Bireylerin biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak için doğuştan gelen haz arama ve acıdan kaçınma dürtüsünü ifade eder. Haz ilkesi öncelikle, insan ruhunun anlık hazlarla çalışan içgüdüsel kısmı olan id ile ilişkilendirilir.
Pratikte, haz ilkesi insan davranışının çeşitli yönlerinde gözlemlenebilir. Örneğin, birisi aç olduğunda, açlığını gidermek ve zevk almak için yiyecek arayacaktır. Bununla birlikte, haz ilkesi her zaman rasyonel veya uzun vadeli faydalı seçimlere yol açmaz. İnsanlar anlık zevk arayışıyla aşırı yeme veya madde bağımlılığı gibi zararlı davranışlarda bulunabilirler.
Çocuklar anlık arzularına göre hareket etme eğiliminde olduklarından, haz ilkesi erken çocukluk gelişiminde önemli bir rol oynar. Bireyler olgunlaştıkça, ego ve gerçeklik ilkesinin ortaya çıkmasıyla ilişkili olarak hazzı erteleme ve uzun vadeli sonuçları dikkate alma becerisi geliştirirler.
Ayrıca bakınız: id, ego, gerçeklik ilkesi, psikanaliz
(İng. pleasure principle)